شیرهای غیر لبنی، اخیراً جای خود را در قفسه سوپرمارکت ها باز کرده اند. شیر بادام، یکی از محبوب ترین شیرهای غیر لبنی در سال های اخیر بوده است. متأسفانه به دلیل کافی نبودن سطح اطلاعات تغذیه ای در جامعه، بسیاری افراد، شیر بادام را جایگزین شیر گاو کرده اند. این موضوع، به‌ویژه در بین گیاهخواران بسیار...
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی همراز/ دکتر سمیرا ربیعی* : در ادامه، ارزش غذایی این دو نوع شیر با هم مقایسه خواهد شد تا دلایل نادرستی جایگزینی شیر بادام با شیر گاو، روشن شود.
نکته اول: شیر گاو در گروه لبنیات قرار دارد، درحالیکه بادام، به عنوان یکی از مغزدانه ها، در گروه گوشت ها و جایگزین های آن قرار دارد. پس این دو نوع نوشیدنی، متعلق به دو گروه غذایی مختلف هستند و نمی توان آن ها را با هم جایگزین کرد.
نکته دوم: هدف اصلی از مصرف شیر و سایر لبنیات، تأمین کلسیم است. پس اگر قرار باشد شیر بادام را جایگزین شیر گاو کنیم، باید مطمئن باشیم که کلسیم این دو نوع نوشیدنی با هم برابر است. هر لیوان شیر، حدود 315 میلی‌گرم کلسیم دارد که 30 درصد کلسیم روزانه ی مورد نیاز بدن انسان را تأمین می‌کند. این درحالیست که هر عدد بادام، حاوی 3 میلی گرم کلسیم است. بنابراین، کلسیم حدود 100 عدد بادام، معادل کلسیم 1 لیوان شیر است.
نکته سوم: وجود لاکتوز (قند شیر)، نسبت مناسب کلسیم به فسفر و محلول بودن کلسیم شیر، موجب افزایش جذب کلسیم شیر گاو می شود. درحالیکه وجود ترکیباتی مانند فیتات، اگزالات و پُلی‌فنُل ها در منابع گیاهی نظیر بادام، از جذب کلسیم ممانعت می‌کند.
نکته چهارم: میزان پروتئین 100 سی سی شیر گاو حدود 3 گرم است، درحالیکه میزان پروتئین 100 سی سی شیر بادام حدود 1 گرم است. بنابراین، جایگزین کردن شیر بادام به جای شیر گاو، در صورتیکه سایر منابع پروتئین حیوانی نیز، به میزان کافی مصرف نشود، بدن را در معرض خطر سوءتغذیه ناشی از کمبود پروتئین قرار می دهد. این موضوع به‌خصوص برای گیاهخواران حائز اهمیت است.
ویژگی های مفید شیر بادام:
به دلیل اینکه شیربادام یک نوشیدنی گیاهی است، طبیعتاً عاری از کلسترول است. شیربادام سرشار از اسیدهای چرب ضروری است. انواع خانگی آن، فاقد شکر افزوده بوده و مناسب بیماران مبتلا به دیابت است. همچنین حاوی میزان بالایی ویتامین E به عنوان آنتی اکسیدان است. شیربادام به دلیل پایین بودن میزان فسفر و پتاسیم، می تواند نوشیدنی مناسبی برای بیماران کلیوی باشد که البته مقدار آن باید توسط متخصص تغذیه تنظیم شود. به طور کلی، شیر بادام نوشیدنی مفیدی است که بر حسب ذائقه، می تواند در حد اعتدال، مورد استفاده قرار گیرد ولی به هیچ عنوان نباید آن را جایگزین شیر گاو دانست.
چرا باید شیر بادام را با احتیاط مصرف کرد؟
به دلیل احتمال بروز آلرژی ناشی از پروتئین و همچنین تشدید میگرن به دلیل میزان بالای تیروزین (نوعی اسید آمینه) بهتر است شیربادام با احتیاط مصرف شود. مصرف شیربادام در برخی افراد ممکن است باعث تشدید مشکلات گوارشی از جمله سندروم روده تحریک پذیر شود. احتمال تشدید بیش فعالی کودکان و ایجاد اضافه وزن به دلیل وجود شیرین کننده های مصنوعی و طبیعی در انواع تجاری شیربادام نیز وجود دارد./انتهای پیام
استادیار و عضو هیئت علمی گروه تحقیقات تغذیه دانشگاه شهیدبهشتی