همراز نیوز/مهر: شرايط فيلمسازي در اصفهان آن قدر سخت است كه تعداد زيادي از علاقمندان به فعاليت در سينماي اين شهر، پس از كمي پيگيري و دوندگي در اين عرصه، يا كار سينما را به كلي كنار مي گذارند يا به تهران مهاجرت مي كنند. براي بررسي اين موضوع به سراغ احسان اكليلي، فيلمساز اصفهاني رفيتم. او كه از سال...
همراز نیوز/مهر:
شرايط فيلمسازي در اصفهان آن قدر سخت است كه تعداد زيادي از علاقمندان به فعاليت در سينماي اين شهر، پس از كمي پيگيري و دوندگي در اين عرصه، يا كار سينما را به كلي كنار مي گذارند يا به تهران مهاجرت مي كنند.
براي بررسي اين موضوع به سراغ احسان اكليلي، فيلمساز اصفهاني رفيتم. او كه از سال 85 شروع به فعاليت در عرصه سينما و تلويزيون كرده، بازيگري در سريال هاي "آقاي گرفتار"، "خانه شش در" و "دل خوش سيري چند" ، دستياري كارگردان اكبر خواجويي در سريال "پيك راستان" و امرالله احمدجو در سريال "پشت كوهاي بلند" و ساخت دو تله فيلم "پيش نويس" و "21 مساله" را در كارنامه خود دارد.
وضعيت سينماي مستقل در اصفهان چگونه است؟
من از سال 85 كه شروع به فعاليت سينمايي كردم، از حواشي دور بودم و از آن زمان تاكنون تعدادي كار داستاني ساختم، اما آثار من با گروه هايي نبوده كه زير نظر دولت، انجمن سينماي جوان و سازمان صدا و سيما كار مي كنند. فعاليت من به طور مجزا بوده و به دليل اين كه با برخي گروه هاي فيلمسازي كار نكرده ام و درگير حواشي نبوده ام، از شرايط اطلاعي ندارم، اما متاسفانه كساني كه در چند سال اخير به ما مراجعه كرده اند، آثاري ارائه داده اند كه در حد خوبي نبوده، گرچه بايد توجه كرد كه اين افراد مبتدي بوده اند و آثارشان در حد خودشان بوده است. در واقع در شرايطي كه آثار حرفه اي هم ضعيف هستند، نمي توان از آثار مبتدي انتظاري داشت. در سينماي تجربي هم افرادی كار مي كنند، اما اين نوع سينما براي كسي اهميت ندارد. در سينماي جوان هم بازده و اكران نداريم و پولي خرج مي شود و اتفاقي نمي افتد.
آيا اين موضوع به علت نفوذ نهادهاي تصميم گير فرهنگي بر محتواي آثار است؟
بله. هنر فيلمسازي كاملا دولتي شده، مگر اين كه كسي با پولي كه كنار گذاشته، به سراغ ساخت فيلم كوتاه برود. گرچه فيلم كوتاه هم بازگشت مالي ندارد و نمي توان آن را به صورت عمومي اكران كرد. حتي براي خود فيلمسازان و فعالان عرصه سينماي اصفهان هم جايي وجود ندارند كه بتوانند در آن جمع شوند و به ديدن آثار كوتاه همديگر بپردازند. فيلمسازان نمي توانند به صورت مستقل كار كنند و مجبورند براي تلويزيون، سينما يا رسانه با رعايت سياست هاي آن ها كار كنند كه اين هم هنر نيست و صرفا يك كار سفارشي است. نمي توانيم براي دلمان كاري بسازيم و اگر هم ساختيم، بايد اين اثر را در خانه خود نگهداريم و اگر هم بخواهيم آن را اكران كنيم، به صورت عمومي نمي توانيم به اين كار بپردازيم و تنها مي توانيم به اكران خصوصي همراه با دعوت افراد اكتفا كنيم. من با وجود محدوديت ها كار مي كنم و توانسته ام آثارم را به سازمان صدا و سيما هم ارائه دهم. در واقع ارزش ها را دوست دارم، اما علاقه اي به بيان آن ها به صورت نخ نما ندارم.
آخرين باري كه اثري ساختيد، كي بوده است؟
يك سال و خرده اي از ساخت آخرين اثرم مي گذرد و در اين مدت كاري نساخته ام، چرا كه صدا و سيما مي خواهد در فيلمنامه اي كه به آنها ارائه مي شود، دست ببرد. فضاي صدا و سيماي اصفهان با صدا و سيماي تهران متفاوت است و در اصفهان نمي توان يك فيلمنامه خوب را كار كرد. بسيار پيش مي آيد كه فيلمنامه اي خوب را به سازمان ارائه مي دهيم و ارزش هاي هنري آن حذف و ارزش هاي كليشه اي در آن گنجانده مي شد، در نتيجه ارزش كار پايين مي آيد و ديگر نمي توان اسم اين كار را هنر ناميد. من فيلمنامه ام را به سازمان ارائه نمي دهم، چرا كه كساني كه آثار را در سازمان بررسي مي كنند، سواد سينمايي ندارند، فقط اهداف سازمان را مي شناسند و در حد آن كار كرده اند و به همين دليل من نظر آن ها را در كارم وارد نمي كنم.
آيا اين موضوع باعث كاهش جذب فيلمسازان جديد و نوانديش به صدا و سيما نمي شود؟
صدا و سيما فيلمسازان سفارشي خاص خود را دارد كه تعريف هاي كليشه اي دارند و به همين دليل نگاهي به فيلمسازان متفاوت ندارد. آثاري كه توسط اين افراد ساخته مي شود، اهداف مناسبتي دارد يا در خدمت اهداف بلندمدت سازمان می باشد. مجموعه اين شرايط موجب شده كار هنري و فيلمسازي به معناي واقعي نداشته باشيم و آثار از نوع هنر براي هنر نباشد.
با توجه به اين شرايط، اگر كسي بخواهد به صورت تجربي كار كند، چه راهي پيش روي او است؟
كساني هستند كه سينما كار مي كنند و پيش ما مي آيند، اما بايد توجه كرد كه دخل و خرج سينما بايد باهم جور دربيايد. تعداد كمي از آموزش ديده هاي سينما جذب فیلمسازی مي شوند، چرا كه ممكن است فرد در فضاي آكادميك ايده هاي خود را داشته باشد، ولي شرايط بخش عملي فيلمسازي متفاوت است. برخي افراد فعال در سینما سعي مي كنند از هالیوود تقليد كنند، اما سينماي ما در واقع خاليوود است. از طرف ديگر سينما در اصفهان بر مبناي نفي كار می شود و هميشه مي گويند نمي شود و نمي توانيم. الان هم ما داريم درباره چیزی حرف مي زنيم كه صورت مساله اش وجود ندارد. در واقع سينمايي وجود ندارد كه بخواهيم درباره آن صحبت كنيم.
نقش اسپانسرها در اين ميان چگونه است، آيا حضور آن به نفع سينما است يا به ضرر آن؟
به دليل شرايط مالي موجود، سينما به دست اسپانسرها افتاده و مشكلاتي به وجود آمده، اما بايد توجه كرد كه در مواردی وضع سینماي خصوصي از سينماي دولتي بهتر است. در مواردی اسپانسرهای کوچک به سراغ گروه های کوچک فیلمسازی می روند و تله فیلم هایی می سازند و به صدا و سیمای اصفهان می دهند و شبکه اصفهان هم به دلیل این که باید باکس خود را پر کند، برخی از این آثار را می خرد. در واقع به دليل شرايط مالي موجود، سازمان صدا و سيما اصفهان پيش از ساخت اثر بودجه آن را نمي دهد، بلكه گروه هاي فيلمسازي بايد اثر خود را به كمك هزينه شخصي يا اسپانسرها بسازند و بعد اثر ساخته شده را براي فروش به شبكه ارائه دهند كه شبكه هم ممكن است آن را بخرد يا نه. در مقابل در سينما اسپانسرهاي بزرگ داريم و فضاي آن بازتر است. در فيلم كوتاه هم اسپانسر نداريم، چون برگشت مالي ندارد.
نبود چارچوب هاي مشخص و دقيق در عرصه فيلمسازي اصفهان چه تاثيري بر اين شرايط گذاشته است؟
برخی افراد فعال در این نوع سینما، آثاري براي جشنواره هاي سينمايي مي سازند، اما به دليل نبود فضاي پيشرفت آن ها هم مجبورند با پارتي بازي كار كنند. در واقع شرايط مناسب و مشخص و چارچوب هاي درست در عرصه سينما نداريم تا افراد بتوانند براساس آن كار كنند و تنها اگر فرد پول داشته باشد، مي تواند به همه جا برسد، گرچه در مواردي هم افرادي با دست و پاي بسته موفق مي شوند، اما وقتي آن ها را هم بررسي مي كنيم، می بينيم كه پارتي داشته اند. براي مثال درباره خود من، اگر پدرم كسي مثل آقاي حسن اكليلي نبود، نمي توانستم در اين شرايط كار كنم، گرچه من هم سعي كردم زياد به سمت بازيگري نروم و به شیوه ای از كارگرداني كه بسيار متفاوت با طنز ویژه اصفهان است، پرداختم.
مطرح شدن شرايط ناگوار سينما در رسانه ها چه تاثيري در بهبود این شرایط دارد؟
ما داریم درباره سینمایی حرف می زنیم که وجود ندارد. با این وجود جراید به این بحث ها نیاز دارند و مطرح شدن آن ها تنها به خالی شدن ما کمک می کند و تاثیری ندارد. در واقع مصاحبه ها درد و دل است، كسي آن ها را نمي خواند و در نتيجه آن ها اتفاقي نمي افتد.
آيا اين شرايط ساخت فيلم در اصفهان به افزايش مهاجرت هنرمندان اين شهر منجر نمي شود؟
بله. برخي هنرمندان بدون حاشيه و با تحمل سختي ها و آزارها كار كردند، اما در نهايت مجبور به مهاجرت از اين شهر شدند. در واقع كساني چون اصغر فرهادي، حامد كميلي، هوشنگ حريرچيان و محمد علي كشاورز از اين شهر فرار كردند تا بتوانند كار كنند. ما در اصفهان نمي خواهيم كار شود و مسئولان دليلي نمي بينند اصفهان پيشرفت كند. كسان زيادي ارزش هاي خود را مي فروشند و آثار سطح پايين مي سازند. در واقع تهيه كننده بايد پول خوب بدهد تا فيلمساز كار خوب بسازد، اما به دليل نبود اين شرايط سطح آثار پايين آمده است.