پوکی استخوان یک بیماری استخوانی است که با تراکم استخوان کم و تحلیل رفتن استخوان مشخص میشود، که در نهایت منجر به افزایش شکنندگی استخوان و در نتیجه شکستگی استخوان میشود. در سطح جهانی این بیماری یک خطر عمده برای سلامتی است که جمعیت وسیعی را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی همراز، منابع طبیعی برای غلبه بر پوکی استخوان کل فیتواستروژن‌ها را در برمی‌گیرد که این شامل ایزوفلاون‌ها، لیگنین‌ها، فلاونوئیدها و کومستان‌ها میشود که درصد شباهت‌های ساختاری بالایی با استروژن‌های طبیعی یا مصنوعی دارند. فیتواستروژن‌ها نتایج مشابهی را در بافت‌های مختلف تولید مثلی و غیر تولید مثلی نشان می‌دهند. بسیاری از گیاهان دارویی برای مقابله با پوکی استخوان در کشورهای مختلف استفاده شده اند. این درمان‌های دارویی گیاهی، اثر ناخواسته کمی دارند و برای استفاده طولانی‌مدت نسبت به داروهای سنتز شده شیمیایی مناسب‌تر هستند.
اپیمدیوم یا بز شاخدار (Epimedium plants): گیاهی کم رشد، خزان کننده و چند ساله است. این خانواده از گیاهان دارویی (مانند E. brevicomum Maxim, E. sagittatum Maxim, E. pubescens Maxim, E. koreanum Nakai, E. wushanense. T.S. Ying) در طب سنتی چینی برای پوکی استخوان و بیماری‌های مختلف یائسگی استفاده میشود. این خانواده از گیاهان دارویی پرمصرف‌ترین قرص های گیاهی در فرمول‌های درمانی سنتی چینی علیه پوکی استخوان هستند. فلاونوئیدها از جمله کارین، اپیمدین B و اپیمدین C ترکیبات اولیه ضد پوکی استخوان هستند که تحلیل استخوان را مهار می‌کنند، تشکیل استخوان را تحریک می‌کنند، دفع کلسیم از ادرار را سرکوب می‌کنند و در نتیجه از پوکی استخوان بدون پیامدهای هیپرپلاستیک محافظت می‌کنند.
سویا (Glycine max L): دانه سویا یک مکمل تقویتی و محتوی مقادیر قابل توجه‌ایی از مواد غذایی مفید مانند پروتئین ها و فلاوینوئید هایی نظیر دادیزین، جنستین و بیوکانین A است. فلاونوئیدهای سویا که از نظر ساختاری و عملکردی با i۱۷-بتا-استرادیول مرتبط هستند، تاثیر قابل توجهی بر متابولیسم استخوان در خانم های یائسه دارند و یک راهکار امیدوار کننده در پیشگیری و درمان پوکی استخوان پس از یائسگی به شمار می‌روند.
بابچی یا پسورالیا (Psoralea corylifolia L.): متعلق به خانواده Leguminosae است و یکی از گیاهان دارویی است که به طور منظم در برای درمان شکستگی‌های استخوان و بیماری‌های مفصلی استفاده میشود. در برخی مطالعات مشاهده شده این گیاه دارای اثر استروژنی قوی است و میوه‌های آن ممکن است درمان موثری برای شکستگی، نرمی و پوکی استخوان باشد.
مریم گلی (S. miltiorrhiza): آزمایشات فارماکولوژیک نشان می‌دهد مریم گلی دارای فعالیت‌های ضد انعقاد، گشادکننده عروق، افزایش دهنده جریان خون، ضد التهاب، مهار رادیکال‌های آزاد و فعالیت‌های محافظتی میتوکندری است. طی مطالعات فیتوشیمیایی ترکیبات اصلی عصاره این دسته از گیاهان دارویی شامل تانشینون‌ها (تانشینون I، تانشینون IIA، کریپتوتانشینون، i۱۵،۱۶ دی هیدروتانشینون I) و فنولیک‌ها (آلدهید پروتوکاتچوئیک، اسید سالویانولیک اسید سالویانولیک) می‌باشد.
Drynaria Fortunei: این گیاه که از خانواده سرخس‌هاست دارای سابقه طولانی درمانی در شرق آسیا است و برای درمان اختلالات زنانه مانند التهاب، تصلب شرایین، چربی خون و پوکی استخوان استفاده میشود. درمان‌های طب سنتی چینی و کره‌ای برای درمان پوکی استخوان معمولاً شامل ریزوم Drynaria fortunei است. مطالعات اخیر نشان داده است که Drynaria fortunei اثر درمانی بر پوکی استخوان و شکستگی در مدل‌های موش‌های تخمدان برداشته شده و تشکیل استخوان را بهبود می‌بخشد.
پیورریا مونتانا (Pueraria lobata): از جمله گیاهان دارویی خانواده باقلاسانان است. ریشه آن یکی از قدیمی‌ترین و مهم‌ترین داروهایی است که در طب سنتی چینی برای انواع بیماری‌ها استفاده میشود. که سرشار از فلاونوئیدها مانند دایدزین و جنیستئین هستند. ریشه آن ضمن افزایش شاخص تراکم معدنی استخوان در موش‌های صحرایی و موش‌ها پس از اوارکتومی و ارکیکتومی بدون تاثیر استروژنی در رحم، اثر پیشگیرانه بر تحلیل استخوان نشان داد.
سایر گیاهان دارویی مورد بحث که ممکن است در درمان پوکی استخوان مفید باشند عبارتند از Eurycoma longifola، Labisia pumila، روغن نارگیل بکر، Cosmos caudatus، کورکومین، سیاهدانه، Sambucus nigra و Trifolium sp. در این بین ویتامین E نیز یکی دیگر از مواد طبیعی است که در پیشگیری از پوکی استخوان بسیار مفید است./انتهای پیام
دکتر رضا جعفرقلی - پزشک و عضو هیأت علمی مؤسسه جامع طب سوزنی ایران