«سیاست سوختن شربت خانه» به کارگردانی آماندا آزاد و نویسندگی حامد اسلامی، ۲۵ ماه گذشته اجرایش را در تماشاخانه دیوار چهارم آغاز کرده و تا سیزدهم اردیبهشت ادامه دارد.
این نمایش دارای ژانر کمدی سیاسی تاریخی است و بازیگران آن شراره رخام، امید خاکدان، ابراهیم تیمورزاده، نوید حیدری، نگار سلطانیان و طاهره آقاجعفری، نگار سلطانیان، نوید حیدری و امین سماواتیان هستند.
کارگردان این نمایش آماندا آزاد علاوه بر بازیگری و کارگردانی در تئاتر، بازیگری چند فیلم کوتاه و سینمایی بلند از جمله «کاتاتونیا» را نیز در کارنامه کاری خود دارد. داستان این نمایش حول و حوش مکانی به نام شربتخانه پیش از پیروزی انقلاب است که مدیریت آن با یک زن به نام حمیرازی است، او دو فرزند خواهرش بزرگ می‌کند اما خلافکاری‌های زیادی در شربتخانه انجام می‌دهد و در نهایت با مشکلات زیادی مواجه می‌شود.
اتفاق جالب این نمایشنامه، سفر در زمان است که با یک شربت انجام می‌شود. کاراکترهای این نمایش همه با خوردن شربت به دورانی در گذشته رفته و مصائب خود را تماشا می‌کنند و به تعبیری به فکر حل عقده‌های خود هستند، در یک جاهایی هم آنها به آینده سفر می‌کنند و در نهایت همه کاراکترها یک جایی به هم پیوند می‌خورند.
حامد اسلامی به لحاظ متن در این کار کم نگذاشته است اما شاید بتوان گفت به لحاظ بازیگری نیاز به تمرین بیشتری برای این کار بود تا تسلط بیشتری را از بازیگران آن شاهد می‌بودیم. میزانسن کاملا سنتی و لباس‌ها بنا به دوره تاریخی طراحی شده است.
بازیگران به لحاظ تمرین نیاز به کار بیشتری داشتند تا تسلط خود را در همه جوانب به دست بیاورند
در نهایت اما پیام‌های زیاد اخلاقی تا اطلاعات سیاسی و اجتماعی را در این کار شاهد هستیم و مخاطب کار با تفکر از سالن خارج می‌شود.
آماندا آزاد کارگردان نمایش می‌گوید: ۱۰ سالی است که با یک گروهی به نام الست فیلم که شرکتی سینمایی است کار می‌کنم. این پنجمین کار تئاتری است که داشتم، بازیگری را از سن ۱۸ سالگی شروع کردم، رشته‌ام نقاشی و تجسمی بود و در کنار آن بازیگری را هم ادامه دادم. این کار برای من از جنبه‌های مختلف تجربه متفاوتی بود نخستین جنبه بازخورد مردم در این چند شب بود که علتش هم شاید قصه نمایش است.
وی درباره نمایشنامه نیز توضیح داد: نویسنده این کار حامد اسلامی جوانی خلاق است، خود او پایه‌گذار شرکت سینمایی الست‌فیلم است، ما ۲۰ نمایشنامه به نوشته او داریم که در این چند سال در بازه‌های زمانی مختلف با بازیگران مختلف کار می‌کنیم. همیشه این مسئله که کارگردان‌های ما به سمت نمایشنامه‌های خارجی می‌روند و متن‌های خارجی را انتخاب می‌کنند برایم بحث داشت، قضاوتی دراین باره نمی‌کنم اما نکته‌ام این است که شاید لازم باشد متن‌هایی از اقلیم و جنس خودمان انتخاب کنیم و بتوانیم با آن ارتباط بگیریم. متن‌های حامد اسلامی برای ما این شرایط را فراهم کرده است قبل از این متن‌های او هیچ کجا اجرا نشده است.
آزاد افزود: اولویت متن در این سال‌ها خیلی در تئاتر ما کمتر شده است، چرا که به واسطه عدم وجود قصه خیلی‌ها تلاش می‌کنند با جلوه‌های بصری و مسائل دیگر کار را جلو ببرند، اینها هیچ‌کدام بد نیست اما متن اولویت دارد. کار فاخر از نظر من یک کار بیگ‌پروداکشن نیست بلکه کاری است که با مردم ارتباط بگیرد و حرفش را به واسطه جملات بیان کند اما در عین حال بیننده را به فکر فرو ببرد و او را دچار چالش ذهنی کند، نه اینکه لزوماً بخنداند یا خوشی موقتی ایجاد کند. ما خیلی برایمان مهم است که استراتژی‌مان را به واسطه متن به مردم برسانیم.
وی با اشاره به اینکه چند ماه پیش در تماشاخانه سرو نمایش «ماخ» را روی صحنه برده که آن هم راجع به سه خلبان جنگنده با اشاره به زندان ابوقریب بوده است، گفت: قطعا قصد من برای انتخاب بازیگر سلبریتی نبوده است، ما زبان مشترک با هم پیدا کردیم، به ویژه برای انتخاب «شراره رخام» بازیگر اصلی ساعت‌ها صحبت کردیم و به نظرم انتخاب او مناسب بود. ما احتمالا این نمایش را دوباره تمدید خواهیم کرد، در هر سالنی که بشود.
*با کاراکترهایم زندگی می‌کنم
شراره رخام بازیگر نقش اصلی نمایش که سال گذشته نیز نمایش «کژدم» را در پردیس تئاتر تهران اجرا کرد، گفت: این متن ابتدا متنی نبود که ما اجرا کنیم، اواخر بهمن ماه پیشنهاد اجرا برای خانم آزاد را داشتم، متن قبلی متفاوت بود و ما بر آن تمرکز داشتیم اما بعد به دلایلی تغییر کرد و از سال جدید ما شروع به تمرین کار جدید کردیم که در ابتدا برایم سخت بود و تصمیم داشتم حضور هم پیدا نکنم اما با همدلی و انعطاف‌پذیری کارگردان و تهیه‌کننده گروه، در این کار حضور پیدا کردم.
وی در ادامه افزود: متن این نمایشنامه خاصیت عجیبی داشت و در ابتدا سخت با آن ارتباط گرفتم، من در نقش‌هایم زندگی می‌کنم و وقتی با کاراکتری عجین می‌شوم مدتی در وجودم باقی می‌ماند و سخت است که راحت آن را کنار بگذارم، الان من حضورم در این کار را به فال نیک می‌گیرم، چرا که از یک جایی به بعد متن نمایشنامه را خیلی دوست داشتم، منتها تا روز بازبینی هم هنوز آنطور که باید به متن مسلط نبودم.
امروز ما در یک تئاتر کم‌بضاعتی هستیم که بخشی از آن تئاترهایی هستند که با پولشویی جلو می‌روند
رخام با بیان اینکه اعتقاد دارد سناریو یا نمایشنامه یک موجود زنده است، گفت: از زمان بازبینی تا اجرا تنها چند روز وقت داشتیم و من تصور نمی‌کردم در این فرصت کوتاه بتوانم به کار تسلط پیدا کنم اما خوشبختانه این اتفاق افتاد و دو روز اول نمایش هم ما بلیت‌فروشی نداشتیم و این اتفاق خوبی برایم بود تا همه به کار مسلط شویم الان در این کار سرم را بالا می‌گیرم و به آن افتخار می‌کنم و به نظرم اگر گروه دیگری می‌خواست کار را اجرا کند حداقل می‌بایست دو ماه روی آن کار کند.
وی اظهار داشت: امروز ما در یک تئاتر کم بضاعت در مقایسه با تئاترهایی که با پولشویی ساخته می‌شود قرار داریم. ما نه بضاعت و نه بازی آنچنانی در این کار داشتیم و مثل خیلی‌ها که با جذابیت‌های بصری تماشاگران تئاتر را خراب می‌کنند، کار نکردیم! تماشاگر الان می‌خواهد به تئاتر برود تا صحنه آنچنانی و بازیگر و زرق و برق‌هایی را ببیند که به مدد پول اجرا می‌شود، ما هیچ یک از اینها را نداریم و به همین دلیل دو برابر افتخار می‌کنم که ما با هیچ تماشاگر را راضی نگه می‌داریم،بماند که چند نفر همیشه هستند که انتقاد ناسالم دارند.
وی همچنین افزود: من عاشق انتقاد هستم و معتقدم اگر نقد نباشد رشدی صورت نمی‌گیرد، اگر از من انتقاد نشود به جایی نمی‌رسم و آب راکد می‌شوم و توهم خودبزرگ بینی می‌گیرم اما عده‌ای نمی‌خواهند نقد کنند می‌خواهند تخریب کنند!
رخام درباره نحوه ادبیات بازیگران و به ویژه کاراکتر حمیرازی گفت: من به این ادبیات، ادبیات فاخر می‌گویم، گویش حمیرازی به خاطر مقتدر بودنش است که تفاوت با چند قشر دیگر دارد، یک معتاد و چند فرزند مشکل‌دار در این کار می‌بینیم که با هم متفاوت هستند، حمیرزای جایی به خاطر بچه خواهرش تن به موادفروشی می‌دهد و این با ذهنیتش مغایر است، بنابراین شاید یکی از دلائل تبختر این کاراکتر این است که می‌خواهد نشان دهد هیچ چیزی او را نابود نمی‌کند اما از درون شکسته شده است، برای همین سعی می‌کند قدرت ظاهری‌اش را با نوع کلامش به رخ بکشد. ضمنا ما راجع به زمانی صحبت می‌کنیم که یک سری افراد اینطور صحبت می‌کنند، حال یا وابستگان به دربار هستند یا تحصیل‌کرده‌اند.
وی همچنین توضیح داد: یک جمله کلیدی در کار داریم که می‌گوید «بچه‌ها فقط در خانه پدرشان بزرگ نمی‌شوند، آدم‌های متفاوت در شربتخانه باباحبیب رفت و آمد می‌کردند». بهرحال چطور ممکن است با پول مواد مخدر بچه بزرگ کنیم و توقع خلف شدن آنها را داشته باشیم؟ یا اینکه جایی را آتش بزنیم و انتظار سوختن خود را نداشته باشیم!
*اهمیت ادبیات نمایشی در عرصه تئاتر
مهدی کریمی تهیه‌کننده نمایش نیز عنوان کرد: آنچه در حال حاضر در تئاتر ایران مهم است اینکه ما بدانیم روی چه مدل متن‌هایی سرمایه‌گذاری کنیم. ما تا به حال هر چه در تئاتر کار می‌کردیم بخشی نمایش‌های وارداتی بود که سنخیتی با ما نداشت یا تولیداتی که به ساحت نظر نزدیک نشدند. بنابراین وقتی درباره متن صحبت می‌کنیم اول صاحب نظر و کمک کننده بودن برای خواننده و دوم بومی بودن و از همین اقلیم برخاستن خیلی مهم است. این دو ویژگی را متن‌های ما دارد.
وی با اشاره به اینکه در سال گذشته ۲۰ اجرا در کارهای متفاوتی روی صحنه بردند، گفت: اولین و آخرین کاری که یک تهیه کننده باید به آن دقت کند، این هست که متن چیست؟ ادبیات نمایشی ما شکل دهنده آینده نمایش ایران خواهد بود.
کریمی درباره دغدغه تهیه کننده برای فروش نمایش‌هایش گفت: ما دو مدل تهیه کننده داریم؛ یکی آنکه به فروش فکر می‌کند و محتوا و وظایف تئاتر برایش اهمیت ندارد، چیزی که امروز خیلی در سینما و تئاتر اتفاق می‌افتد، یعنی کسانی متن‌هایی را اجرا و هنرمندانی که نسبتی با آن ندارند کار می‌کنند و گیشه فروش تنها مورد توجه آنها قرار می‌گیرد، اما واقعیت این است که اگر یک کار درست و به جا براساس نیاز تماشاچی تولید شود هر دو وجه را با هم خواهد داشت. تماشاچی لذت می‌برد از تئاتری که ایده بگیرد. بنابراین یک کار ابتدا باید چارچوب درست خود را برای انتقال معنا داشته باشد اگر این اتفاق صحیح بیافتد قطعا پروسه مالی خود را طی خواهد کرد.
وی همچنین افزود: این روزها ما در تئاتر با مشکلات خاصی روبه رو هستیم و فکر می‌کنم با آینده‌ای که تئاتر به عنوان یکی از ابزارهای قوی و آموزشی ما دارد، فاصله داریم اما امیدوارم به واسطه همین فعالیت‌هابه این نکته مهم برسیم چرا که در حال حاضر در کشورهای اروپایی از تئاتر به عنوان عامل آموزشی، کنشکر و کمک کننده برای تعمق استفاده می‌کنند بنابراین ما با داشتن استعدادهای خیلی خوب و نیروهای مستعد اگر برنامه ریزی درست هم داشته باشیم، فاصله چندانی با آنها نخواهیم داشت.
تهیه‌کننده نمایش گفت: شکل گیری الست فیلم اتفاق خوبی بود که با همدلی رخ داد ما روز اول می‌دانستیم یک فرآیند ۲۰ ساله را باید طی کنیم بچه‌های ما با دل و جان وقت گذاشتند و تلاش کردند تا به یک هدف بزرگ برسند و این ثابت می‌کند که ما می‌توانیم هدف بلند مدت را تعریف و برنامه ریزی کنیم.
کریمی افزود: من به هیچ وجه موافق تمام کارهای سینمایی تا تئاتری که فرهنگ، قدرت و میزان انرژی ما را برای حل مشکلاتمان زیر سوال می‌برد نیستم چرا که وجهه ما را به دنیا این مدل نشان می‌دهد که ما انسان‌های ناتوانی برای حل مشکلاتمان هستیم، درحالیکه ایرانی‌ها با استعداد و با ذکاوت هستند، پس قطعا می‌توانند درون پلاتوهای تحلیل خود از پس نظریاتشان بربیایند و شایسته این هست که ما به دنیا نشان دهیم چگونه مشکلاتمان را حل می‌کنیم نه اینکه چطور مشکلات را به دنیا معرفی می‌کنیم، دنیا کاری برای ما نمی‌کند این ما هستیم که با شرایط موجود و امکانات می‌توانیم کارمان را جلو ببریم
نمایش سیاست سوختن شربت خانه هر شب ساعت ۱۹:۳۰ تا سیزدهم اردیبهشت ماه در تماشاخانه دیوار چهارم اجرا دارد. تماشاخانه دیوار چهارم واقع در خیابان طالقانی، میدان فلسطین است.
انتهای پیام/