به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، در آیات سوره انبیاء در قرآن کریم به بخشی از خصلتهای...
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، در آیات سوره انبیاء در قرآن کریم به بخشی از خصلتهای فرشتهها اشاره شده است: «لَا یسْبِقُونَهُ بِالْقَوْلِ وَ هُم بِأَمْرِهِ یعْمَلُونَ؛ هرگز در سخن بر او پیشى نمىگیرند و (پیوسته) به فرمان او عمل مىکنند.» فرشتهها به اندازهای در برابر فرمان خداوند متعال تسلیم، سر به راه و مؤدب هستند که حتی در سخن گفتن هم بر خدای خود پیشی نمیگیرند، به این معنا که کاملاً تحت امر و فرمان خالق یکتا هستند. در عین حال در مرحله عمل هم فقط دستور او را اجرا میکنند.
لازم به توضیح است که همه اینها، از جمله تبعیت در گفتار و کردار، صفت بندگان است، نه فرزندان. چون بسیار اتفاق میافتد که فرزندان ما در گفتار و کردار نافرمانی ما را میکنند، اما بنده مکرم هرگز چنین نمیکند و در هر لحظه تابع و مطیع مولای خود است.
پس این نوع صفتها هم درباره فرشتهها اعلام میفرماید، برای اثبات این موضوع است که فرشتهها مخلوق و بنده خداوند هستند، نه فرزندان او.
در آیه دیگری به احاطه علمی خداوند نسبت به فرشتهها اشاره میکند و میفرماید: «یعْلَمُ مَا بَینَ أَیدِیهِمْ وَ مَا خَلْفَهُمْ وَ لَا یشْفَعُونَ إِلَّا لِمَنِ ارْتَضَى وَ هُم مِّنْ خَشْیتِهِ مُشْفِقُونَ؛ او اعمال امروز و آینده و اعمال گذشته آنها را مىداند و آنها جز براى کسى که خدا راضى (به شفاعت براى او) است شفاعت نمىکنند و از ترس او بیمناک هستند.» درواقع خدای متعال هم امروز و حال فرشتهها را میداند و هم گذشته آنها را، هم از دنیای آنها باخبر است و هم از آخرتشان، هم از قبل وجود و آفرینش آنها مطلع است و هم از بعد خلقت آنها. در عین حال فرشتهها نسبت به چنین موضوعی علم دارند و در درجهای از عرفان و خداشناسی قرار دارند که این موضوع را درک میکنند. به همین خاطر است از امر خدای یکتا تمرد و سرپیچی نمیکنند.
در این آیه به موضوع شفاعت توسط فرشتهها اشاره شده و به طور ضمنی این موضوع را تائید میکند. اما باید دقت داشت که طبق این آیه، فرشتهها که بندههای شایسته و مکرم خداوند هستند، بدون رضایت خدا برای کسی شفاعت نمیکنند. پس شفاعت آنها شامل افراد نیازمند و محتاج به شفاعتی میشود که بدانند و آگاه باشند که خدا از او راضی و خشنود است و اجازه شفاعت را داده است. همان طور که عبارت «وَ لَا یشْفَعُونَ إِلَّا لِمَنِ ارْتَضَى» همین مفهوم را میرساند.
این در شرایطی است که کسی مرتکب گناه بشود و کارهایی انجام بدهد که خلاف شرع خداوند باشد، اما هنوز رشته پیوند خود را با خدای متعال و اولیای الهی قطع نکرده باشد. یعنی به خداوندی حضرت حق و انبیاء الهی و ائمه اطهار علیهم السلام ایمان داشته باشد ولی با این وجود از روی جهل و نادانی مرتکب گناه شود. در این صورت خداوند که به نیت و ذات همه انسانها اشراف دارد، در صورتی که از سایر اعمال او رضایت داشته باشد، بنا بر حکمت الهی امکان اجازه شفاعت فرشتهها درباره او وجود دارد.
منابع:
تفسیر المیزان؛ علامه طباطبایی تفسیر نمونه؛ آیتالله العظمی مکارم شیرازی فی ظلال القرآن؛ سیدقطبانتهای پیام/