کارشناسان معتقدند احیای پیکر نیمه جان زاینده رود نیازمند اجرای هر چه سریعتر طرح های انتقال آب به این استان و تکمیل آن همچون بهشت آباد و تونل سوم کوهرنگ است. طرحی که مدتیست به دلیل شکایت استان چهارمحال و بختیاری و با دستور سازمان محیط زیست کشور متوقف شده است.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی همراز به نقل از ایمنا، بنابر آخرین اعلام شرکت آب منطقه ای اصفهان از مجموع ظرفیت یک میلیارد و ۴۵۰ میلیون مترمکعبی سد زاینده رود هم اکنون یک دهم آن برابر با ۱۵۰ میلیون مترمکعب آب دارد. این میزان ذخیره به نوعی بحرانی بودن وضعیت سد زاینده رود و ذخیره آب اصفهان را نشان می دهد.
مطابق مصوبه ۹ ماده ای شورای عالی آب برای احیای حوضه زاینده رود که در دی ماه سال ۹۲ به تصویب رسید، هر گونه بارگذاری جدید بر منابع آب زاینده رود تا پیش از تعیین تکلیف تخصیص های هر استان در این حوضه ممنوع شد و مقرر شد برداشت های غیرمجاز در دو استان اصفهان و چهارمحال و بختیاری ساماندهی شود تا در نهایت بتوان به احیای این رودخانه دائمی که طی یک دهه گذشته با بی مهری، عدم مدیریت صحیح و برداشت های بی از حد به خشکی کشیده شده، دست یافت.
از سوی دیگر مهرعلیزاده استاندار اصفهان در برنامه گفتگوی تلویزیونی شبکه ۵ سیما با بیان اینکه پیش بینی شده بیشتر از آنچه آورد زاینده رود است به اصفهان آورده شود، تصریح کرد: ستاد ویژه ای برای احیای زاینده رود تشکیل می شود تا بین دستگاه های مرتبط با موضوع آب هماهنگی ایجاد کند و شبانه روزی موضوع آب را پیگیری کند.
همچنین حسن روحانی رئیس جمهور کشورمان اردیبهشت امسال در شعار انتخاباتی خود پیش از فعالیت دولت دوازدهم در میدان نقش جهان اصفهان با صراحت گفت "این بار نوبت زاینده رود است". سخنی که اصفهانی ها را بار دیگر برای احیای زاینده رود امیدوار کرد.
باید گفت یکی از طرح هایی که می تواند برای اصفهان آورد آب داشته باشد و نزدیک به دو دهه گذشته پیرامون آن برنامه ریزی شده تونل سوم کوهرنگ است. عملیات اجرایی تونل کوهرنگ سه در سال ۱۳۷۷ و با هدف تامین و انتقال آب به میزان حدود ۲۵۵ میلیون متر مکعب در سال برای رفع بخشی از کمبود آب منطقه مرکزی ایران آغازشد. اجرای تونل سوم کوهرنگ به طول ۲۳ کیلومتر و با تکنولوژی قدیمی از حدود ۲۰ سال پیش آغاز شد که به گفته مسئولان آب منطقه ای، این تونل یکی از پیچیده ترین مباحث ژئوتکنیکی را در خود داشته و از گسل بزرگی گذر کرده است؛ این در حالیست که تونل های بسیاری در کشور در مدت یک سال به اتمام رسیده است. البته این طرح طی سالیان گذشته با کمبود شدید اعتبارات و تفکرات متفاوت مسئولان در وزارت نیرو به کُندی پیش رفت.
همچنین سد کوهرنگ سه که عملیات ساخت آن از سال ۱۳۹۰ آغاز شده است با ۱۳۰ متر ارتفاع از کف و طول تاج ۲۵۰ متر از نوع سدهای بتنی دو قوسی است که حدود ۳۸۵ میلیون مترمکعب گنجایش دارد. مدیرعامل شرکت آب منطقه ای اصفهان تابستان امسال به ایمنا گفته بود که از زمستان امسال که کوهرنگ آب دارد و تونل نیز آبگیری می کند اما به دلیل آماده نبودن سد این طرح، تنها در حد یک ایستگاه پمپاژ حدود ۵۰ تا ۶۰ میلیون آب خواهد داشت در حالیکه تخصیص آب کامل تونل سوم کوهرنگ حدود ۱۳۰ میلیون متر مکعب است. البته به دلیل کمبود اعتبارات در اجرای سد تونل کوهرنگ بسیار عقب هستیم. با این وجود این مقام مسئول وعده داده بود که سد و تونل سوم کوهرنگ تا پایان دولت دوازدهم به اتمام برسد این در حالیست که به دلیل شکایت استان چهارمحال و بختیاری، اکنون اجرای عملیات احداث سد تونل از سوی سازمان محیط زیست کشور تعطیل شده است.
مطابق آمارها و تخصیص های رسمی تونل اول کوهرنگ سالانه بین ۳۰۰ تا ۲۵۰ میلیون متر مکعب و رودخانه طبیعی حدود ۸۰۰ میلیون متر مکعب آورد آب داشت که در مجموع باید بین ۹۰۰ میلیون تا یک میلیارد مترمکعب آب سهم اصفهان شود اما تمام این آب توسط دولت به مناطق مختلف منتقل شده است. همچنین سالانه حدود ۴ میلیون متر مکعب آب از زاینده رود و پیش از بهره برداری از تونل سوم کوهرنگ به یزد منتقل می شود همچنین در منطقه سامان شاهد پمپاژهای بی رویه آب از زاینده رود هستیم.
پایان عملیات تونل سوم کوهرنگ منوط به تکمیل سد آن
با وجود اهمیت این طرح برای زاینده رود مدیرعامل شرکت آب منطقه ای اصفهان حدود یک ماه پیش خبر از تعطیلی و توقف پروژه سدکوهرنگ سه داد و با اشاره به دلایل آن، گفت: شکایت سازمان محیط‌زیست استان چهارمحال و بختیاری عامل تعطیلی این طرح است.
مسعود میرمحمدصادقی با تاکید بر تکمیل این تونل، افزود: حدود یک سالی است که حفاری این تونل به پایان رسیده است؛ پوشش بتنی این تونل در حال حاضر ۹۵ درصد پیشرفت دارد و ۵ درصد باقیمانده نیز در ماه‌های آتی تکمیل خواهد شد.
وی تصریح کرد: پس از تکمیل تونل، نیازمند تکمیل سد کوهرنگ هستیم که این پروژه نیز در حال حاضر ۲۶ درصد پیشرفت داشته است و البته پروژه سد در حال حاضر متوقف شده و دلیل این توقف نیز، شکایت سازمان محیط‌زیست استان چهارمحال و بختیاری است.
به گفته میرمحمدصادقی، این سازمان برخی مسائل زیست‌محیطی را بهانه کرده و شکایت مذکور موجب توقف پروژه شده است و هیچ زمانی نمی‌توان برای این توقف تعیین کرد و تا مشخص شدن نتیجه این شکایت باید صبر کرد.
تونل سوم کوهرنگ راهکاری برای برون رفت از بحران کم آبی حوضه زاینده رود
از سوی دیگر بصیرپور معاون بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای اصفهان یکی از راهکارهای برون رفت بحران شدید کم آبی اصفهان و زاینده رود را تکمیل پروژه سوم کوهرنگ عنوان کرد و به ایمنا گفت: به طور قطع باید طرح های تونل سوم کوهرنگ و بهشت آباد در سریع ترین زمان ممکن اجرا شود در غیر این صورت شرایط حوضه زاینده رود بدتر از امروز خواهد شد.
رئیس مجمع نمایندگان اصفهان پیرامون توقف پروژه احداث سد تونل کوهرنگ از سوی سازمان محیط زیست، معتقد است: در این جریان ما شاهد سوء مدیریت هستیم که متاسفانه اصفهان طی چند سال اخیر از این ناحیه بسیار ضربه خورده است.
سیدناصر موسوی لارگانی در گفتگو با خبرنگار ایمنا با بیان اینکه اگر تونل سوم کوهرنگ و احداث سد آن دارای هر ایراد و اشکالی بود سازمان محیط زیست چرا این موضوع را ۲۵ سال پیش که طرح آغاز شد، اعلام نکرد؟ تصریح کرد: طی دو دهه گذشته تغییراتی در مباحث زیست محیطی در کشور نداشتیم و اگر هر ایرادی وارد بود باید همان سال ها جلو اجرای طرح تونل سوم کوهرنگ را می گرفتند.
وی تاکید کرد: سازمان محیط زیست باید به صراحت ایرادات و اشکالات را مطرح کند نه اینکه بعد از گذشت ۲۵ سال که میلیاردها تومان صرف پروژه تونل سوم کوهرنگ شده اکنون دستور توقف طرح را تا زمان بررسی های لازم صادر کند.
به گفته موسوی لارگانی، ایراد به احداث سد تونل سوم کوهرنگ آن هم بعد از گذشت دو دهه، ادعایی بی اساس است.
وی افزود: وقتی تونلی به طول ۲۴ کیلومتر را داخل زمین به مدت ۲۵ سال حفر می کنیم آیا مدیران ما نمی دانستند که تونل برای بهره وری کامل نیازمند سد است و باید همزمان با حفر تونل عملیات ساخت سد نیز اجرا می شد اما اکنون بعد از اتمام تونل، نگران احداث سد و آسیب های این طرح هستند.
چهارمحال و بختیاری بیشتر از تونل سوم کوهرنگ سود می برد
رئیس مجمع نمایندگان اصفهان تاکید کرد: محیط زیست باید بداند که تونل سوم کامل برای اینکه در مدار کامل بهره برداری قرار گیرد نیازمند سد برای انتقال آب است در غیر این صورت این طرح هیچ کارآیی برای حوضه زاینده رود نخواهد داشت و به اعتقاد بنده ایرادات سازمان محیط زیست به نوعی عذر بدتر از گناه است و توجیهی برای این تصمیم خود ندارد.
وی خواستار ورود رئیس جمهور و مسئولان بلند رتبه دولت برای حل این مشکل شد تا دستورات لازم را به سازمان محیط زیست و وزارت نیرو برای تکمیل هر چه سریع تر این طرح صادر کنند.
موسوی لارگانی ادامه داد: آبی که قرار است از طریق تونل سوم کوهرنگ به زاینده رود وارد شود به طور قطع در اولویت نخست استان چهارمحال و بختیاری از آن سود می برند و بعد از آن اگر آبی باقی ماند سهم اصفهان خواهد بود.
وی با بیان اینکه پیش از اجرا، قرار بود بعد از بهره برداری از سد و تونل سوم کوهرنگ، آب زاینده رود برای مصرف شرب به استان یزد منتقل شود، گفت: متاسفانه از همان سالی که عملیات اجرایی این طرح کلید خورد آب زاینده رود از اصفهان برای مصرف شرب به استان یزد منتقل شد این در حالیست که در حال حاضر آب زاینده رود در صنعت و کشاورزی یزد مصرف می شود.
آب تونل سوم کوهرنگ را پیش خور به یزد فرستادیم
رئیس مجمع نمایندگان اصفهان افزود: اگر آب انتقالی به یزد در این سال ها در اصفهان بود اکنون ما شاهد خشکی زاینده رود و یا نابودی پل های تاریخی این رودخانه نبودیم.
وی در پاسخ به این سوال که نمایندگان اصفهان در مجلس برای حل این مشکل چه رایزنی هایی کرده اند، گفت: ما در این مدت به خصوص در مجلس دهم بیشترین مکاتبات و جلسات را در ارتباط با مسائل آب اصفهان و طرح های انتقال آب زاینده رود داشته ایم و به طور قطع بر روی این موضوع مشخص نیز با شخص رئیس جمهور و وزیر نیرو مکاتبه و جلسه خواهیم داشت.
موسوی لارگانی با اشاره به اینکه متاسفانه امروز بیشتر شهرها و روستاهای استان اصفهان به دلیل کم آبی، حتی با مشکل آب آشامیدنی مواجه هستند، ادامه داد: به دلیل خشکی زاینده رود و کم آبی، باغات و درختان بسیاری از شهرستان های استان خشک شده و به کشاورزان خسارات بسیار وارد شده است.
سیاسی بازی در تعطیلی طرح های آبرسانی به اصفهان
مدیر کانون خبرگان کشاورزی اصفهان همچنین پیرامون توقف عملیات اجرای سد تونل کوهرنگ به ایمنا، گفت: در حالیکه این طرح بیش از دو دهه در حال اجراست و پیش از این نیز مطالعات اجرایی آن انجام شده، سوال این است که چطور بعد از تمام این سال ها اکنون مدعی برخی می شوند که سد طرح مجوز زیست محیطی ندارد.
اسفندیار امینی با بیان اینکه توقف طرح هایی چون تونل سوم کوهرنگ و سد این طرح و همچنین بهشت آباد به نوعی بازی سیاسی است، تاکید کرد: متاسفانه مسبب تمام این اتفاقات وزارت نیرو است چرا که میزان زیادی آب از محل حق آبه های کشاورزان و محیط زیست اصفهان را به استان ها و شهرهای مختلفی چون یزد و چهارمحال و بختیاری و... در حالیکه هیچ توجهی به مسائل زیست محیطی و تبعات اجتماعی کار خود ندارد.
وی با تاکید بر اینکه بزرگترین ضعف وزارت نیرو فروش حقآبه های مردم در بخش های مختلف است، تصریح کرد: مطابق تصمیم بیست و چهارمین جلسه شورای عالی آب در ۲۱ فروردین ۹۵، وزارت نیرو مسئول اجرای مصوبات و اجرای طرح های آبرسانی است در حالیکه پروژه بهشت آباد بعد از ۱۲ سال کار مطالعاتی و مصوبه مقام رهبری در سال ۸۰ و همچنین داشتن مصوبه و ردیف بودجه از مجلس تعطیل شده است.
پروژه تونل سوم کوهرنگ حکم خون را برای اصفهان دارد
مجری سابق پروژه تونل سوم کوهرنگ در این باره به خبرنگار ایمنا، گفت: اگر بدنی خون نداشته باشد با مشکل مواجه می شود بنابراین به اعتقاده بنده پروژه بهشت آباد و تونل سوم کوهرنگ حکم خون را برای اصفهان دارد و اگر آب حاصل از این دو طرح به اصفهان نرسد، این شهر از بین نخواهد رفت.
اسدالله مومن زاده با اعتقاد بر اینکه با وجود تمام حرف ها و شعارها استاندار سابق اصفهان در عمل به فکر پروژه های انتقال آب به استان نبود، گفت: برنامه استاندار فعلی برای زاینده رود نیز همچنان نامشخص بود و استراتژی خاصی تعیین نکرده است.
وی با بیان اینکه اگر آب به اصفهان نرسد زندگی از این شهر از بین می رود، افزود: در حال حاضر سد زاینده رود خالی است این درحالیست که در بالادست رودخانه به شدت برداشت می شود.
وی با اشاره به اینکه متاسفانه به دلیل اعتبارات قطره چکانی این پروژه نزدیک به دو دهه طول کشیده و هنوز به اتمام نرسیده است، گفت: متاسفانه بعد از این همه سال براساس ادعایی غلط سازمان محیط و زیست عملیات اجرایی سد تونل سوم کوهرنگ را متوقف کرده است.
مجوز زیست محیطی سد تونل سوم کوهرنگ را گرفته بودم
مومن زاده تصریح کرد: زمانی که بنده مجری طرح تونل سوم کوهرنگ بودم از سازمان محیط زیست کشور برای اجرای سد طرح در سال های ۹۰ و ۹۱ مجوزهای لازم را دریافت کردم.
وی با اعتقاد بر اینکه تعطیلی طرح به دلیل نداشتن مجوز زیست محیطی بهانه است، گفت: اگر پروژه تونل سوم کوهرنگ و سد آن مجوز زیست محیطی نداشت وزارت نیرو باید جلوی برداشت تمام آبی که از زاینده رود و بالادست رودخانه بدون مجوز برداشت می شود و در اصل حق آبه زارعین و کشاورزان اصفهان است، را بگیرد.
مجری سابق پروژه تونل سوم کوهرنگ گفت: متاسفانه از تونل اول کوهرنگ و زاینده رود طبیعی برداشت های بی رویه آب انجام می شوددر حالیکه وزارت نیرو باید مانع برداشت های اضافه شود.
دولت آب زاینده رود رود پیش خور کرد
وی با تاکید بر اینکه قرار بود پروژه تونل سوم کوهرنگ به طور کامل به بهره برداری برسد و سپس آب زاینده رود به استان یزد منتقل شود، افزود: متاسفانه آب زاینده رود پیش از بهره برداری از تونل سوم کوهرنگ ابتدا برای شرب و اکنون برای صنعت و کشاورزی به استان یزد منتقل می شود.
مومن زاده با اعتقاد بر اینکه متاسفانه مدیریت و تقسیم آب غلط، عدم پیگیری درست نسبت به اجرای طرح ها در زمان مشخص و ... مشکلات بسیاری برای زاینده رودایجاد کرده است، تصریح کرد: برخی مدیران برای پست و مقام خود، زاینده رود را پای میزشان گود کردند.
وی افزود: دولت تنها حقآبه دار تونل دوم کوهرنگ است اما متاسفانه از تونل اول کوهرنگ و زاینده رود طبیعی که متعلق به مردم اصفهان است، برداشت می کند.
شرط تأمین منابع آبی چهارمحال بختیاری تونل سوم کوهرنگ است
عابدی نماینده مردم اصفهان در مجلس هفته گذشته در مناظره ای خطاب به جعفری رئیس کمیته صیانت از آب استان چهارمحال بختیاری، گفت: برای همه حرف هایمان مسئولیم و باید پاسخ را در فردای قیامت بدهیم. اگر دیگران خوششان بیاید مسئولیت مان بیشتر می شود سهم ۲۳۷ میلیون مترمکعبی آب استان چهارمحال بختیاری وقتی محقق می شود که تونل سوم و بهشت آباد محقق شود. چقدر برای این موضوع وقت گذاشته اید. منابع این آب کجاست؟
به اعتقاد کارشناسان شرایط اصفهان آن چنان بحرانی است که هر طرحی شامل کوهرنگ، بهشت آباد و... باید برای احیای زاینده رود سریع تر تکیمل و به بهر برداری برسد. همچنین اگر نیاز باشد ما برای احیای این رودخانه باید تمام چاه های نفت خود را بفروشیم و آب باید از طریق طرح های انتقال آب به سمت کویر هدایت شود در غیر این صورت ما مجبور به مهاجرت از این منطقه خواهیم شد.
از سوی دیگر دولت در بخشنامه ای اعلام کرده که هیچ پروژه جدیدی پیوست بودجه نداشته باشد. اما باید توجه داشت پروژه های آبرسانی به اصفهان همچون بهشت آباد و سد تونل سوم کوهرنگ به عنوان طرح هایی ملی نیازمند ردیف اعتباری در بودجه هستند و باید با رفع مشکلات سیاسی آن، مورد توجه ویژه قرار گیرد چرا که حیات فلات مرکزی اصفهان در گرو توجه و تکمیل این طرح هاست.