این روزها دولت هایی می توانند موفق عمل کنند که بتوانند برنامه ریزی مدون و تعریف شده ای ارائه دهند و این برنامه باید نتیجه ساعت ها مطالعه و بررسی تعداد زیادی کارشناس خبره در موضوعات مختلفی باشد که علاوه بر ارائه راهکار مناسب، تا حدودی نتیجه اجرای برنامه را نیز پیش بینی کنند.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی همراز، در این زمینه البته جامعه کارشناسی نیز انتظارهایی از دولت ها دارند که این انتظارات نیز باید مورد توجه قرار گیرد، به طور نمونه، انتظار جامعه دانشگاهی از رییس‌جمهور منتخب، اولویت نخست کار رییس‌جمهور ، اقدامات رییس‌جمهور در زمینه تحول، رشد و توسعه آموزش عالی و ... با دکتر رضا اسماعیلی، جامعه‌شناس و عضو گروه مدیریت و برنامه‌ریزی فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی(خوراسگان) گفت‌وگویی داشته‌ایم که شرح آن را در ادامه می‌خوانید:
انتظار جامعه دانشگاهی از رییس جمهور منتخب چیست؟
دانشگاهیان به عنوان پیشتازان انقلاب اسلامی در جهان انقلاب اسلامی نقش موثری ایفا کرده‌اند آنان علاوه بر مشارکت فعال در انقلاب اسلامی به رهبری حضرت امام خمینی (ره) به عنوان گروه مرجع سهم بالائی در ترغیب و تشویق خانواده‌ها و جوانان و زنان و دیگر اقشار اجتماعی جهت حرکت در فرآیند انقلاب اسلامی ایفا کرده‌اند انتظار اصلی جامعه دانشگاهی، برافراشته بودن پرچم استقلال کشور در همه عرصه‌هاست. بنیاد استقلال ایران اسلامی به توسعه فعالیت‌های علمی و نوآوری‌های فنی و صنعتی و گذر به سمت جامعه دانش بنیان می‌باشد. دانشگاهیان از رییس جمهور منتخب ملت جناب آقای رییسی انتظار دارند که حمایت و پشتیبانی از شرکت‌ها و موسسات دانش بنیان در ابعاد نظری و علمی در اولویت برنامه‌های رییس‌جمهور منتخب باشد. رییس‌جمهور منتخب به عنوان رئیس شورایعالی انقلاب فرهنگی در این دوره می‌توانند سامان جدیدی برای نظام دانشگاهی فراهم کنند در حال حاضر افسار نظام دانشگاهی در مسیر روشن و جهتمند نیست، کاروان دانشگاه مشتمل بر دانشگاه‌های دولتی، پیام نور، علمی- کاربردی و موسسات غیرانتفاعی و دانشگاه آزاد اسلامی از تعامل مناسب برخوردار نبوده و فاقد هم‌افزایی در پیشرفت و توسعه کشور هستند به نظر می‌رسد جناب آقای رییسی در صورتی که بتوانند با بازاندیشی نسبت به ادغام و پیوسته کردن و بهینه‌سازی کارکرد دانشگاهی جریان تحول در دانشگاه‌ها را دوباره احیا کرده و مناسب با نیازها و مقتضیات ایران امروز نظام دانشگاهی را از سردرگمی نجات بخشند. بدقواره‌گی نظام دانشگاهی و نامناسب بودن بسیاری از رشته‌ها با بازار کار و عدم تناسب اشتغال فارغ‌التحصیلان با رشته‌های دانشگاهی و ضعیف بودن ابعاد مهارتی از دیگر اموراتی هستند که می‌تواند در اولویت رییس‌جمهور منتخب قرار گیرد.
رییس‌جمهور منتخب چه موضوعات و بخش‌هایی را در اولویت نخست کار خود قرار دهد؟
در عرصه سیاست و نظام سیاسی جناب آقای رییسی می‌توانند حلقه اتصال بین جریان‌های سیاسی وفادار به انقلاب اسلامی قرار گیرند. جامعه سیاسی ایران به دلیل ناکارآمدی دولت‌ها و جناح‌گرایی افراطی موجب شده است که به مانند رنگین‌کمان دچار گسیختگی و عدم انسجام سیاسی باشد.
رییس‌جمهور می‌تواند به مانند نخ تسبیح دانه‌ها و جریان‌های سیاسی را به هم نزدیک کرده و حول محور وحدت، عرصه سیاست را بازآفرینی کند. در عرصه فرهنگ، تعلق به هویت فرهنگ اسلامی و ایرانی می‌تواند اولویت رییس‌جمهور منتخب باشد. در عرصه اجتماعی کاهش نابرابریهای اجتماعی و گسترش عدالت اجتماعی در بین استانها و اقشار مختلف و مبارزه با جریان حاشیه‌نشینی در دستور کار دولت سیزدهم قرار گیرد. بازنگری در نظام رفاه و تامین اجتماعی و جلوگیری از گسترش شکاف‌های طبقاتی بسیار مهم می‌باشد. سلامت محوری و توجه ویژه به اقشار محروم و حقوق‌بگیران ثابت و درماندگان اجتماعی بسیار ضروری است. در عرصه اقتصادی اولویت دولت می‌تواند بازگشت به مدار تولید و استقلال و به حرکت درآوردن چرخ‌های کارخانه‌ها و افزایش ظرفیت تولیدی و ثروت‌آفرینی باشد. کوتاه کردن دست واسطه‌گران و مبارزه با دلالیسم و تقویت پول ملی و فرهنگ‌سازی در جهت مقابله با سوداگری به دور از کار، تقویت عملکرد بانکی و کوتاه کردن دست بانکها از بنگاهداری، کاهش نرخ بهره و سود بانکی از دیگر اولویت‌های دوست سیزدهم می‌تواند قرار گیرد. ماشین دولت در حال حاضر، به عنوان یکی از مهمترین موانع رشد اقتصادی است. تعدد و دخالت‌های سازمان‌های دولتی و داشتن نقش مهندسی سازمان‌های دولتی موجب شده است که دولت از جریان تسهیل‌گری در فرآیند تولید خارج شده و دارای نقش مداخله‌کننده منفی داشته باشد بازنگری در سیاستهای دولتی جهت تولید می‌تواند جزء اولویت‌های اساسی دولت آینده باشد.
رییس‌جمهور منتخب در بخش آموزش عالی با چه اقداماتی می‌تواند به تحول، رشد و توسعه این بخش کمک کند؟
بازتعریف دانشگاه و کارکردهای آن در گام دوم انقلاب اسلامی و با توجه به تجارب چهل ساله در بحث سیاستهای آموزشی می‌تواند نقطه عطف تحول در نظام دانشگاهی باشد. وزیر علوم دولت منتخب به همراه شورایعالی انقلاب فرهنگی می‌تواند با بازخوانی تجارب پیشین و تعیین راهبردهای جدید حیاتی جدید در شریان دانشگاه‌ها ایجاد کند. از نظر مدیریتی در حال حاضر ما در آموزش عالی نیازمند مدیریت دانش هستیم که ضمن خلق آن می تواند در اختیار واحدهای صنعتی قرار گیرد. بازنگری در نظام گزینش دانشجو و سپردن رشته‌ها به نظام بازار و جامعه و صنعت می‌تواند جامعه را از معضل بیکاری تحصیل‌کردگان برهاند. اگر رییس‌جمهور منتخب دستور دهند نظام تجمیع دانشگاهی طراحی و اجرا شود، این راهبرد موجب بیرون رفت از اتلاف منابع انسانی، مادی و تجهیزاتی در دانشگاه‌ها خواهد شد.
ادغام پیام نور، دانشگاه آزاد اسلامی از ضرورت‌های این تحول می‌باشد. گام دوم تحول بازنگری در تحصیلات دکتری و کارشناسی ارشد است. تغییر در محتوا و شیوه‌های آموزشی این دوره و حتی جذب دانشجو، برای این دوره‌ها ضروری است. تقویت بینش عقیدتی و سیاسی دانشگاهیان و قدرت بخشی به جریان اندیشه و جلوگیری از جریان فقر اندیشه در دانشگاه از مهمترین اقدامات تحول آفرین وزارت علوم در دولت سیزدهم باشد.
ارزیابی شما به عنوان یک مرد دانشگاهی از وضعیت کنونی کشور به ویژه در عرصه آموزش عالی چیست و تحول و تعهد باید در چه بخش‌هایی صورت گیرد؟
انقلاب اسلامی توانست دانشگاه ها را فراگیر و همگانی کند در سالهای پیش از انقلاب و اوایل انقلاب بسیاری از جوانان مشتاق تحصیل مجبور به ترک کشور بودند. انقلاب اسلامی با ایجاد دانشگاه آزاد اسلامی و گسترش دانشگاه پیام نور و دانشگاه‌های علمی- کاربردی توانست به نیاز عظیم خانواده‌ها و جامعه پاسخ دهد. در حال حاضر گذر از کمیت‌گرایی به کیفیت‌گرایی و باز تعریف دانشگاه‌های کارآفرین پاسخگوی برون رفت جامعه از مشکلات بعضاً مزمن می‌باشد. در وضعیت کنونی موج تقاضای اجتماعی جهت ورود به دانشگاه روند نزولی و کاهشی یافته است ظرفیتها و منابع موجود می‌تواند ایران را به قطب جذب دانشجویان خارجی تبدیل کند.
نقطه آغاز تحول در آموزش عالی باید از طریق تحول و سیاست‌گزاری آموزش عالی در شورایعالی انقلاب فرهنگی با مشارکت دانشگاهیان و اصحاب صنعت بازار و جامعه باشد. ما نیازمند یک گفتگوی وسیع در مورد نقش و کارکردهای دانشگاه با اصحاب دولت، اقتصاد و بازار و صنعت و جامعه هستیم تا به تعریفی نو از دانشگاه دست یابیم. مطلب اساسی دیگر نقش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است. در حال حاضر وزارت علوم نقش تصدی‌گری را به عهده دارد در صورتی که آموزش‌های بخش خصوصی و آزاد اسلامی در وزارت علوم کمرنگ بوده و وزارتخانه فاقد توان اجماع‌سازی و کارآمدی در آموزش عالی است. ارتقاء دانشگاه به تراز دانشگاه در شان انقلاب اسلامی و تعریف سیاستهای رشد دانشگاهیان و دانشگاه‌ها می‌تواند در راس اقدام‌های تحول آفرین قرار گیرد. تقویت موسسات دانش‌بنیان و گذر از نقش حاشیه‌ای و جنبه‌های به نقش محوری و حیاتی ضرورت دارد. بازنگری در محتواهای آموزشی و شیوه‌های آموزشی به ویژه پس از دوره کرونا لازم است. بر اساس مطالعه انجام شده بیش از نیمی از دروس آموخته شده فاقد کارآیی در عمل می‌باشند سطحی بودن آموزشها و غیرعمیق بودن آموزشها و عدم ارتباط طولی و عرضی بین دروس دانشگاهی می‌تواند در زمره اقدامات تحول آفرین دانشگاهی باشد.
توصیه‌ها و پیشنهادهای شما به رییس‌جمهور منتخب به عنوان یک دانشگاهی برای رفع موانع در مسیر رشد کشور چیست؟
رییس‌جمهور، ریاست بر جمهور مردم مشتمل بر تمام اقشار گروه‌ها، قومیت، مذاهب، گویش‌ها و زبانهای مختلف را بر عهده دارد. او به عنوان منتخب ملت، رییس‌جمهور کسانی است که حتی به او رای نداده‌اند یا رای سفید داده‌اند، رییس جمهور رییس همه اقشار ملت است و پس از رهبری دومین نقش و مسئولیت مهم کشور با به عهده دارد. انتظارات ملی از حضرت آیت‌الله رئیسی رییس جمهور منتخب آن است که از همه ظرفیت‌های کشور استفاده کند. مردم از جناح‌گرائی و جناحی خسته و دلزده هستند شایسته‌گزینی کلید موفقیت آقای رییسی در اداره امور است خوشبختانه اجماع گسترده‌ای در توانمندی ایشان موجود هست. جناب رییسی می‌توانند حکمرانی جدیدی در کشور تعریف کنند به طوری که جریانها و اقشار مختلف همدلی و وحدت موثری را تجربه کرده و در برابر هجوم و فشارهای بیگانگان و دشمنان انقلاب اسلامی پیروز میدان باشند. مهمترین نیاز کشور«وحدت ملی» می‌باشد. وحدت کلمه و تکوین تحقق استراتژیهای دستیابی به وحدت در عین مبارزه با فساد و تحقق عدالت و ... اولویت دادن به نظام سلامت و معیشیت از جمله اصلی‌ترین راهبرد در مسیر رشد اعتلای کشور و ساختن ایران فردا می‌باشد. رییس‌جمهور منتخب می‌توانند در این دوره اصطلاحات و عبارات و کلمات و مفاهیم که به صورت قالبی درآمده و بعضاً انحصاری شده‌اند را دگرگون نمایند. اکنون زمان آن فرا رسیده که در ادبیات سیاسی ایران اصطلاح «سفره انقلاب» برچیده شود و تعهد و مسئولیت انقلابی جای آن را بگیرد. ویژه‌خواری و رانت‌جوئی نهان و آشکار و حذف تبصره‌های تبعیض‌آمیز در اولویت باشد. حکمرانی ضد فساد نیازمند شفافیت و در معرض بودن عملکرد دولتمردان می‌باشد. تاسیس نهاد مستقل دیده‌بان شفافیت در دولت مقابل قوه قضائیه و مجریه می‌تواند تحقق بخش دولت عدالت‌خواه باشد. بازنگری قوانین و حذف تبصره‌های تبعیض‌آمیز با همکاری مجلس می‌تواند زمینه‌ساز مبارزه با نارضایتی باشد.
رشد کشور در گرو مشارکت وسیع، عمیق و فراگیر مردم در طراحی برنامه‌ها، اجرای آنها و بهره‌گیری از مزایا و معایب آن است. مهمترین سرمایه‌های ما جوانان می‌باشند بهره‌گیری از ظرفیت‌های جوانان و اقشار فرهیخته و دور کردن چاپلوسان و منفعت‌گرایان از دایره قدرت و تعیین‌کننده رشد و پیشرفت مطابق الگوهای اسلامی است.
ممنون از اینکه وقتتان را در اختیار ما گذاشتید