نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی گفت: مدیریت سیاسی آب به چانه‌زنی‌های سیاسی برای آب در سطح قدرت و ایجاد تفاهم سیاسی برای حل مشکل زاینده‌رود برمی گردد، هنوز که هنوز است نتوانسته‌ایم مسائل و مشکلات زاینده‌رود را در قالب ستاد ملی احیای زاینده‌رود پی بگیریم و عملاً مسائل زاینده‌رود از سطح...
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی همراز به تقل از ایسنا، ناهید تاج‌الدین اظهار کرد: متأسفانه در مورد زاینده‌رود با سه ضعف مدیریتی مواجه هستیم و از نقصان مدیریت طبیعی، سیاسی و اجتماعی آب رنج می‌بریم.
عضو هیئت رئیسه کمیسیون اجتماعی مجلس، افزود: مدیریت طبیعی آب بیشتر مشتمل بر مدیریت مصرف آب است و مواردی چون اصلاح الگوی کشت و استفاده از کشت گلخانه‌ای را در بر می‌گیرد.
بحران زاینده‌رود ناشی از خشکسالی نیست
تاج‌الدین گفت: معتقدم بحران آب در حوضه زاینده‌رود، بحرانی موقت و گذرا ناشی از خشکسالی نیست، بلکه ناشی از عدم توازن منابع و مصارف آب در این حوضه است که برداشت‌های غیرمجاز این عدم توازن را بغرنج‌تر کرده است.
وی افزود: برداشت‌های غیرمجاز نتیجه و پیامد دو سیاست کلان ما است، اولین آن سیاست تشویق کشاورزان به برداشت هرچه بیشتر آب از منابع سطحی و زیر زمینی از طریق اعطای یارانه به حامل‌های انرژی در بخش کشاورزی است.
تاج‌الدین گفت: بهای برق مصرفی برای پمپاژ آب در بخش کشاورزی به دلیل یارانه دولتی بسیار ارزان یعنی کمتر از 3 درصد بهای تمام شده برق است و این باعث شده پمپاژ آب آبخوان‌ها از اعماق 300 متری و پمپاژ آب از منابع سطحی تا ارتفاع 600 متری صورت بگیرد و برداشت‌های غیرمجاز برای کشاورز از نظر اقتصادی مقرون به صرفه باشد.
نماینده مردم اصفهان در مجلس با بیان اینکه سیاست دیگری که به برداشت‌های غیر مجاز دامن زده است سیاست توسعه آبیاری تحت فشار است،گفت: برای مبارزه با برداشت‌های غیر مجاز ما همیشه سراغ معلول می‌رویم و از علت‌ها غافل مانده‌ایم در حالی که دو علت برداشت غیرمجاز، ارزان بودن برداشت و نیز الگوی آبیاری تحت فشار است.
در بحران زاینده‌رود با علت‌ها مبارزه کنیم
وی افزود: اگر با علت‌ها مبارزه کردیم دیگر نیاز به مبارزه با معلول‌ها از طریق عوامل پلیسی و انتظامی نیست، در حقیقت بحران اضافه برداشت از منابع زیرزمینی راه حل پلیسی و انتظامی ندارد بلکه برای خاتمه دادن به تاراج منابع آب زیرزمینی، تحویل حامل‌های انرژی در بخش کشاورزی به قیمت تمام شده راهکاری مؤثر است یعنی باید بهای برق مصرفی پمپاژ آب را بالا ببریم تا برداشت غیرمجاز مقرون به صرفه نباشد.
تاج‌الدین گفت: بنابراین در حوضه زاینده‌رود تا مدیریت یکپارچه و به هم پیوسته آب نداشته باشیم شاهد برداشت‌های غیرمجاز خواهیم بود.
عضو هیئت رئیسه کمیسیون اجتماعی مجلس، افزود: اینکه آمده‌ایم بر اساس یک تفاهم‌نامه، کار کنترل و نظارت بر برداشت‌های غیرمجاز، برداشت‌های مازاد بر مجاز، طرح‌های توسعه‌ای و توزیع آب در بخش کشاورزی در طول 420 کیلومتر زاینده‌رود را به عهده خود کشاورزان یعنی تشکل‌های کشاورزی گذاشته‌ایم که این نظارت توسط کارگروهی متشکل از اصناف کشاورزان استان های اصفهان و چهار محال و بختیاری و شرکت‌های آب منطقه‌ای دو استان انجام شود خوب است، اما یک نوع درمانِ علامتی است در حالی که در برداشت‌های غیرمجاز نیاز به یک درمان علتی داریم، باید ریشه‌های برداشت غیرمجاز را خشکاند ریشه‌های آن هم یارانه‌هایی است که برای پمپاژ آب به کشاورزان می‌دهیم و آن‌ها را ترغیب به پمپاژ آب و برداشت می‌کنیم.
نماینده مردم اصفهان گفت: الآن آمده‌ایم مدیریت مصرف آب را به خود کشاورزان در حوضه آبریز واگذار کرده‌ایم یعنی خود ذينفعان را در مدیریت مصرف شریک کرده‌ایم که این وضعیت مصرف را وخیم‌تر می‌کند.
تاج الدین افزود: شواهدی که آوردم همه نشان از ضعف مدیریت طبیعی آب در اصفهان و اساساً در حوضه آبریز زاینده‌رود است که نیاز به ترمیم و اصلاحات اساسی دارد.
مسائل زاینده‌رود از سطح شورای عالی آب فراتر رفته است
این عضو فراکسیون امید در مجلس، گفت: مدیریت سیاسی آب به چانه‌زنی‌های سیاسی در سطح قدرت و ایجاد تفاهم سیاسی برای حل مشکل زاینده‌رود برمی‌گردد، هنوز که هنوز است نتوانسته‌ایم مسائل و مشکلات زاینده‌رود را در قالب ستاد ملی احیای زاینده‌رود پی بگیریم و عملاً مسائل زاینده‌رود از سطح شورای عالی آب فراتر نرفته است.
تاج‌الدین افزود: هنوز نتوانسته‌ایم توجه کانون‌های سیاسی کشور را به زاینده‌رود درست جلب کنیم درحالی‌که زاینده‌رود آب شرب 5 میلیون نفر و آب مورد نیاز 200 هزار هکتار زمین کشاورزی و نیز 10 هزار واحد صنفی را تأمین می‌کند.
وی گفت: اصفهان خط مقدم توسعه در ایران است، جایی که 15 درصد تولید ناخالص ملی در آن تحقق پیدا می‌کند، تولید 70 درصدی فولاد، 26 درصدی محصولات پالایشگاهی، 12 درصدی سیمان و 9 درصدی برق مورد نیاز کشور در اصفهان گواه این مدعاست، این استان صنعتی‌ترین استان کشور است، استانی که به رغم نفت‌خیز نبودن 25 درصد فرآورده‌های نفتی کشور را تولید می‌کند، استانی که بخش بزرگی از بار توسعه کشور را به دوش می‌کشد.
تاج‌الدین گفت: عمیقاً بر این باورم بحران زاینده‌رود اگر پردامنه‌تر از بحران دریاچه ارومیه نباشد به همان اندازه خسارت‌بار و دارای تبعات منفی است.
نماینده اصفهان در مجلس، ادامه داد: با آنکه بحران زاینده‌رود بحرانی دیرپاتر از بحران دریاچه ارومیه بود، اما توجه کانون‌های سیاسی در کشور به بحران دریاچه ارومیه جلب شد و این همان چیزی است که نام آن را ضعف مدیریت سیاسی آب در بحران زاینده‌رود می‌گذارم.
عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه مهم‌ترین ضعف ما در قصه بحران زاینده‌رود مدیریت اجتماعی آب است، گفت: وقتی سخن از مدیریت آب به میان می‌آوریم باید یک کنش تطبیقی میان مدیریت بحران زاینده‌رود با روند احیای دریاچه ارومیه انجام دهیم.
نماینده مردم اصفهان در مجلس افزود: هنگامی‌که روند چهارساله احیای دریاچه ارومیه را مرور و فعالیت‌های ستاد ملی احیا دریاچه ارومیه را دنبال می‌کنم حقیقتاً بسیار خرسند می‌شوم که این‌چنین استوار و ثابت‌قدم و با چنین اجماع ملی مشکل دریاچه ارومیه به سمت حل شدن می‌رود. مردم، طبقات مرجع اجتماعی و دولت دست به دست هم داده‌اند و کمر همت بسته‌اند تا مشکل دریاچه ارومیه حل شود.
وی افزود: دو کارگروه نظارت و پایش و نیز کارگروه فرهنگی و اجتماعی یکی سخت افزارهای احیای دریاچه ارومیه را فراهم می‌کند و دیگری نرم افزارهای احیای دریاچه ارومیه و بسیج سرمایه اجتماعی و سرمایه انسانی را انجام می‌دهد.
تاج‌الدین با اشاره به اینکه جای کارگروه فرهنگی و اجتماعی در مدیریت بحران زاینده‌رود خالی است، گفت: کارگروه فرهنگی و اجتماعی می‌تواند حساسیت اجتماعی را حول بحران زاینده‌رود در سطح ملی برانگیزد همان کاری که در ستاد ملی احیای دریاچه ارومیه انجام شد و شاهد ایجاد کمپین‌های ملی حمایت از دریاچه ارومیه از طرف طبقات مرجع یعنی هنرمندان و اندیشمندان بودیم درحالی‌که در اصفهان به‌رغم ظرفیت‌های مدنی بی شمار آن این کارها انجام نشده است.
خشکسالی زاینده‌رود برای اصفهانی‌ها بحران هویت ایجاد می‌کند
وی گفت: خشکسالی زاینده‌رود ابتدا به ساکن برای اصفهانی‌ها بحران هویت ایجاد می‌کند، زاینده‌رود برای اصفهان نه تنها یک سرمایه نمادین بلکه نمادی است که دیگران اصفهان را با آن می‌شناسند. زاینده‌رود به نوعی سرمایه اجتماعی اصفهان نیز است که به زندگی اصفهانی‌ها معنا می‌بخشد و آن‌ها را به یکدیگر نزدیک‌تر می‌کند و حول خود سبک زیست تولید می‌کند. زاینده‌رود یک‌جور بارانداز اجتماعی در اصفهان است یعنی جایی است که اصفهانی‌ها به شکل سنتی و از دیرباز بار روزمرگی‌هایشان را آنجا زمین می‌گذاشته‌اند و برای آن‌ها ساحل آرامش بوده است.
تاج‌الدین افزود: خروجی برخی پیمایش‌ها به ما می‌گوید خشکسالی زاینده‌رود تا 30 درصد افسردگی اصفهانی را می‌تواند افزایش دهد و این افسردگی حاکی از آن است که نازایی زاینده‌رود به نازایی اجتماعی و دل‌مردگی جمعی منجر شده است.
نماینده مردم اصفهان گفت: از طرف دیگر شما به پهنه جغرافیایی زاینده‌رود نگاه کنید چیزی حدود 350 کیلومتر امتداد دارد که در کنار خود کلونی‌های جمعیتی را جا داده و خشکی زاینده‌رود باعث تغییرات جمعیتی زیانباری شده، تغییراتی که با توجه به مهاجرت‌های اکولوژیک صورت پذیرفته و سرعت تغییرات اجتماعی در اصفهان را بالا برده و آمار آسیب‌های اجتماعی را نیز در اصفهان افزایش داده است.
تاج‌الدین افزود: نکته تأسف بارتر اینکه عمق خشکسالی و بحران زاینده‌رود در شرق اصفهان دیده می‌شود و در آینده بیشترین تبعات اجتماعی را ما در شرق اصفهان خواهیم داشت، جایی که در آن جمعیتی بالغ بر حدود 300 هزار نفر در 180 روستا و چندین شهر سکنی گزیده‌اند و الگوی غالب شغلی‌شان کشاورزی بوده که اکنون و با توجه به بحران خشکسالی به مرکز اصفهان مهاجرت خواهند کرد و هم بافت اجتماعی شرق و هم بافت اجتماعی مرکز اصفهان دستخوش تغییر خواهد شد.
نماینده مردم اصفهان در مجلس، گفت : زاینده‌رود خاطره جمعی همه ایرانیان است، اما متأسفانه به علت ضعف مدیریت اجتماعی آب نتوانسته‌ایم این خاطره جمعی را زنده نگه داریم.
دیپلماسی آب در اصفهان دچار نقصان است
تاج‌الدین بابیان اینکه مجموع مدیریت سیاسی و مدیریت اجتماعی آب را با عنوان دیپلماسی آب می‌شناسم، گفت: دیپلماسی آب در اصفهان دچار نقصان است یعنی هم دیپلماسی عمومی و داخلی آب و مدیریت اجتماعی آن و هم دیپلماسی خارجی آب و مدیریت سیاسی آن دچار ضعف‌های اساسی است.
وی افزود: اصفهان نیاز به دیپلمات آب دارد، کسی که به‌طور متمرکز برای بحران زاینده‌رود در بالاترین سطوح بتواند چانه‌زنی کند و امتیازات لازم را اخذ کند.
تاج‌الدین ادامه داد: این دیپلمات آب لزوماً استاندار اصفهان نیست، بلکه نیاز به فعال‌تر شدن کارگروه نظارت و پایش زاینده‌رود و یا حتی ایجاد ساز و کاری جدید در استانداری اصفهان است که این کار گروه یا ساز و کار جدید، دیپلماسی آب را برای اصفهان به پیش ببرد.
تاج‌الدین گفت: فکر می‌کنم به دلیل وسعت چالش‌ها و ابرچالش ها در اصفهان نیاز به متمرکز شدن ابرچالش آب در یک ساز و کار جدید ذیل استانداری داریم.
نماینده مردم اصفهان افزود: یکی از کار ویژه‌های این ساز و کار جدید می‌تواند بسترسازی برای ایجاد ستاد ملی احیای زاینده رود باشد.
تاج الدین گفت: در برنامه وزیر پیشنهادی نیرو نیز در دولت دوازدهم متأسفانه هیچ فرازی به دیپلماسی آب پرداخته نشده بود در حالی که اخیراً در کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی کمیته‌ای با نام " کمیته امنیت آب " تشکیل شد و جای خالی دیپلماسی آب این میان به جد احساس می‌شود.
تاج‌الدین گفت: طومار شیخ بهایی یک سند ارزنده و یک نمونه موفق تاریخی از "دیپلماسی آب" است که می‌توان از روی آن برای مشکلات و مسائل آینده آب الگوبرداری کرد.
نماینده مردم اصفهان افزود : اگر دیپلماسی آب را جدی نگیریم باید منتظر جنگ‌های آب باشیم.
تاج‌الدین گفت: اصفهان در کنار نهادهای مدنی و فریاد کننده‌های مشکل آب، نیاز به مذاکره کنندگان آب دارد و باید برای آن نقشه راه دیپلماسی آب طراحی کرد.
تاج‌الدین خاطرنشان کرد: کار گروه نظارت و پایش زاینده‌رود یا ساز و کاری جدید در استانداری اصفهان با تمرکز بر دیپلماسی آب باید تشکیل شود و مدیریت سیاسی و اجتماعی آب را در این استان باید احیاء کنیم.